บทคัดย่อ
งานวิจัยชิ้นนี้เป็นการศึกษาถึงทัศนคติของกระบวนกร ผู้ป่วยและผู้ดูแลที่มีต่อกระบวนการเรียนรู้ไพ่ฤดูฝน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาทัศนคติของกระบวนกรในฐานะผู้นำกระบวนการเรียนรู้ไพ่ฤดูฝนและเพื่อศึกษาทัศนคติของผู้เข้าร่วมกระบวนการเรียนรู้ไพ่ฤดูฝนในฐานะผู้ป่วยและผู้ดูแล ใช้ระเบียบวิธีวิจัยแนวปรากฏการณ์วิทยา (Phenomenological Research) คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจงจากคำแนะนำของโครงการชุมชนกรุณาเพื่อการอยู่และตายดี (Peaceful Death) โดยมีกระบวนกรที่เป็นผู้นำกระบวนการเรียนรู้ไพ่ฤดูฝน และผู้ป่วย ผู้ดูแลที่ได้เข้าร่วมกระบวนการเรียนรู้ไพ่ฤดูฝนเป็นผู้ให้ข้อมูลหลักในการวิจัยและใช้วิธีการสัมภาษณ์เชิงลึกในบุคคล (In-depth Interview) เป็นวิธีการหลักในการเก็บข้อมูล
ผลการวิจัยพบว่า ทัศนคติของกระบวนกรในฐานะผู้นำกระบวนการเรียนรู้ไพ่ฤดูฝนกล่าวถึงประโยชน์ที่ได้รับจากการจัดกระบวนการเรียนรู้ทั้งต่อผู้เข้าร่วมกระบวนการเรียนรู้และประโยชน์ของตัวกระบวนกรเองที่เป็นทัศนคติในเชิงบวก อีกทั้งยังมีทัศนคติต่อทักษะในการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่สามารถจัดหมวดหมู่ได้เป็นทักษะสำคัญในการจัดกระบวนการเรียนรู้ไพ่ฤดูฝน ทั้งทักษะพื้นฐาน ได้แก่ ทักษะการฟัง การสร้างปฏิสัมพันธ์กับผู้รับบริการ และทักษะเบื้องต้นด้านวิธีการในการจัดกระบวนการเรียนรู้ ตลอดจนทักษะเพิ่มเติม ได้แก่ การสังเกตตนเอง การจัดกระบวนการกลุ่ม นอกจากนี้ ยังมีทัศนะต่อปัญหาและอุปสรรคในการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่เกิดขึ้นทั้งจากตัวกระบวนกร ผู้รับบริการ และช่องทางในการทำกระบวนการ ตลอดจนข้อเสนอแนะการจัดกระบวนการเรียนรู้ไพ่ฤดูฝนที่จะเป็นประโยชน์ในการพัฒนาการจัดกระบวนการเรียนรู้ไพ่ฤดูฝนต่อไป
ในส่วนของทัศนคติของผู้เข้าร่วมกระบวนการเรียนรู้ไพ่ฤดูฝนในฐานะผู้ป่วยและผู้ดูแล พบว่าผู้เข้าร่วมกระบวนการเรียนรู้ไพ่ฤดูฝน มีทัศนคติต่อกระบวนการเรียนรู้ไพ่ฤดูฝนที่เป็นไปในเชิงบวกเช่นกัน เช่น การได้รับความรู้สึกที่ดี การเข้าใจตนเองและผู้อื่น และดำเนินชีวิตประจำวันที่เป็นไปในทางที่ดีขึ้น นอกจากนี้ผู้เข้าร่วมส่วนใหญ่ยังมีทัศนคติต่อกระบวนกรที่เป็นไปในทางบวก ในขณะเดียวกันก็มีทัศนะต่อข้อควรพัฒนาของกระบวนกรด้วยเช่นกัน ในอีกทางหนึ่งผู้เข้าร่วมกระบวนการเรียนรู้กล่าวถึงข้อจำกัดของกระบวนการเรียนรู้ไพ่ฤดูฝนในการนำไปใช้กับผู้ป่วยระยะท้ายที่จำเป็นต้องมีการเอาใจใส่และคำนึงถึงความพร้อมทางกายและจิตใจมากเป็นพิเศษ คณะผู้วิจัยยังได้พบข้อสังเกตสำคัญสำหรับผู้เข้าร่วมกระบวนการเรียนรู้ในฐานะผู้ป่วย ได้แก่ ท่าทีปฏิเสธและการให้เหตุผลด้านการปฏิบัติธรรมที่มีผลต่อการสังเกตความรู้สึกและความต้องการของตนเอง นอกจากนั้น คณะผู้วิจัยได้สรุปข้อเสนอแนะต่อกระบวนการเรียนรู้ไพ่ฤดูฝนจากทัศนะของผู้ป่วยและผู้ดูแลที่จะเป็นประโยชน์ทางการศึกษาและพัฒนาต่อยอดกระบวนการเรียนรู้ในอนาคต
ท้ายที่สุด คณะผู้วิจัยพบประเด็นร่วมสาคัญในทัศนะของกระบวนกร ผู้ป่วยและผู้ดูแล กล่าวคือ ความคิดเห็นต่อการพัฒนาตัวไพ่และรูปแบบของไพ่ฤดูฝน ทัศนคติเชิงบวกที่มีต่อไพ่รุ้ง และข้อเสนอแนะในการพัฒนากระบวนการเรียนรู้ไพ่ฤดูฝนแบบกลุ่มและการนำเครื่องมือการเรียนรู้แบบอื่น ๆ มาผสมผสานในการจัดกระบวนการเรียนรู้ไพ่ฤดูฝน
ปีที่ตีพิมพ์: 2563
แหล่งข้อมูล: ศูนย์จิตตปัญญาศึกษา มหาวิทยาลัยมหิดล
ฉบับเต็ม: การศึกษาทัศนคติของกระบวนกร ผู้ป่วยและผู้ดูแลที่มีต่อกระบวนการเรียนรู้ไพ่ฤดูฝน
